Metal Desteksiz Porselenler

Metal altyapıyla desteklenen porselen restorasyonlarda görülen metalin diş etine yansıması, korozyonu, anterior bölgede ışık geçirgenliğine müsaade etmemesi, estetiğin sağlanamaması gibi dezavantajları nedeniyle metal desteksiz porselen restorasyonlara olan ilgi artmıştır. Bununla birlikte, metal desteksiz porselenin, metal destekliye göre kırılgan yapıda olması porselenin kuvvetlendirilmesini gündeme getirmiştir.

Bu yüzden son zamanlarda, yüksek alümina içerikli cam infiltre kor materyalleri, lityum disilikat cam porseleni, zirkonyum gibi metal desteksiz porselen restorasyon materyalleri geliştirilmiştir.
Zirkonyumun gren çapının düşük olması ve yüksek gerilme direncine sahip olması nedeniyle metal desteksiz porselenlerde altyapı materyali olarak tercih edilmesine neden olmuştur. Günümüzde fabrikasyon olarak üretilmiş yitrium ile stabilize edilen tetragonal zirkonyum polikristali (Y-TZP) kullanılarak anterior ve posterior bölgede estetik ve dayanıklı restorasyonlar yapılmaktadır.

Zirkonyum seramikler; üstün biyolojik uyum, yüksek kırılma direnci, mükemmel estetik ve optimal sınır uyumu göstererek gitgide gelişen bir şekilde sıklıkla tercih edilmektedir.

Zirkonyum Seramikler;

Zirkonyum (Zr) kimyasal bir elementtir ve 3 farklı gren fazı gösterir:
1. Monoklinik faz (m)
2. Tetragonal faz (t)
3. Kübik faz (k)

Saf zirkonyum, oda ısısında monoklinik fazdadır. Bu yapı 1170°C’ye kadar stabildir. Bu derecenin üstüne çıkıldığında tetragonal forma, 2370°C’nin üzerine kadar ısıtıldığında ise kübik forma geçer. Soğuma işlemi sırasında ise 1070°C derecelerde tetragonal?monoklinik faz deği- şimi gerçekleşir. Bu değişim sırasında ise %3-4’ lük hacim büyümesi oluşur. Bu faz değişimleri esnasında oluşan çatlaklar saf zirkonyumun birçok alanda kullanımını zorlaştırmıştır.
Bu sebeple saf zirkonyuma Y2O3 ilavesi ile oda sıcaklığında nanometre boyutlarında dişhekimliğinde kullanılan yittrium stabilize tetragonal zirkonyum polikristali (Y-TZP) elde edilir. Yitrium ile stabilize edilen tetragonal zirkonyum polikristallerinin mekaniksel özellikleri, moleküllerin tetragonal fazdan monoklinik faza dönüşümüne bağlıdır. Bu dönüşüm % 4.4 oranında hacim artışıyla birlikte, porselen çatlaklarının yayılmasını önler, zirkonyumun
dayanıklılığını ve sertliğini arttırır. Zirkonyumun sahip olduğu bu sıra dışı özelliğine “dönüşüm sertleşmesi” adı verilir. Dönüşüm sertleşmesi zirkonyumun ortalama bükülme direncini arttırarak seramiği önemli derecede sertleştirir.
Bu yüzden Y-TZP, diğer dental seramiklerle karşılaştırıldıklarında yüksek kırılma direnci ve dayanıklılık gösterirler.
Dişhekimliğinde kullanılan zirkonyum seramikler, bloklar halinde üretilirler.

Üretim şekline göre Y-TZP zirkonyum bloklar;

1. HİP (Hot İsostatic Pressing) Zirkonyum

HİP zirkonyum, bloklar yüksek yoğunluğa sahip, sinterlenmesi tamamlanmış bloklardır. Bu nedenle doğrudan aşındırma işlemine tabi tutulurlar. Restorasyon direkt olarak, yüksek yoğunluğa sahip sinterlenmesi tamamlanmış HİP zirkonyum bloktan esas boyutunda şekillendirilir.

2. Non- HİP (Yarı Sinterlenmiş) Zirkonyum

‘Dry-pressed’ olarak ta adlandırılan bloklar, zirkonyum tozunun basınçsız bir şekilde preslenerek hazırlandığı, yarı sinterlenmiş bloklardır ve poröz bir yapıya sahiptirler. Sinterlenmesi tamamlanmamış non-HIP zirkonyum bloktan hazırlanan restorasyonlar esas boyutundan daha büyük boyutlarda şekillendirilirler.

Zirkonyum seramiklerin klinik kullanımı;

Zirkonyum seramiklerde diş kesim aşamaları, diğer metal desteksiz porselen restorasyonlardaki prensiplerle aynıdır.
Okluzal yüzey tüberkül – fossa ilişkisine uyularak anatomik olarak 120-1400 açıyla aşındırı- lır. Okluzyon mesafesi 1.5-2 mm.
olmalıdır İdeal olarak zirkonyum seramiklerde restorasyon çevresi boyunca horizontal açısı 50, genişliği 1mm. olan shoulder veya chamfer tarzında basamak hazırlanmalıdır. Shoulder basamak ta iç açının konturları yuvarlatılmalıdır. Bitim çizgisi, dişeti kenarı hizasında ya da 0.5 mm. altında olacak şekilde hazırlanabilir.
Uygun altyapı tasarımı oluşturmak ve yeterli porselen kalınlığını karşılamak için aksiyal eğim 6-80 olmalıdır

3 değişik bitim şeklinde İnceram kuronların kenar uyumlarını inceleyen bir çalışmada 900 lik shoulder, 500 lik shoulder ve chamfer bitim şekli kullanılmış,
chamfer ve 500 lik shoulder’ın, 900 lik shoulder’a göre daha iyi sonuç verdiğini görülmüştür

Bıçak ağzı bitim şeklinin dişten az madde kaldırılması gibi avantajı olmasına rağmen zirkonyum seramikler için kontrendikedir

Zirkonyum Porselenlerde Ölçü;

Zirkonyum seramik restorasyonlarda tüm tasarım işlemleri ve sistemin kusursuz işlemesi, modelin taranmasına bağlıdır. İyi bir model oluşturulabilmesi için ölçü hatasız olmalıdır. Kullanılan birçok ölçü maddesi bulunmakla beraber, zirkonyum seramik restorasyonlarda polieter veya polivinil siloksan ölçü materyalleri ile ölçü alımı önerilmektedir.